Het woord mediene is afgeleid van het Hebreeuwse woord medina, dat staat, land en gewest betekent. In Nederland wordt deze naam gebruikt voor alle Joodse gemeenschappen buiten Amsterdam (Mokum).

In het noorden en oosten van Nederland vestigden zich in de 18^e eeuw de eerste Hoogduitse of Asjkenazische Joden. Asjkenaz betekent in Hebreeuws Duitsland, Asjkenazim zijn de Joden die oorspronkelijk uit Midden- en Oost-Europa kwamen en als gemeenschappelijk taal het Jiddisch spraken, een aan het Duits verwante taal. Zij worden onderscheiden van de Sefardische Joden die oorspronkelijk van het Iberisch Schiereiland (Sefarad) kwamen en het Judezmo of Ladino spraken, een taal die verwant is aan het Spaans. Deze laatsten vestigden zich voornamelijk in West-Nederland, (Amsterdam, Den Haag en Middelburg). Naar Groningen, Drenthe, Gelderland en Overijssel kwamen voornamelijk Asjkenazische Joden vanuit de Duitse grensregio. Ook in handelssteden langs de Zuiderzee en in het westen van het land vestigden zich Joden. Zo ontstonden op verschillende plekken Joodse gemeenschappen.

In 1796 kregen alle inwoners van de Republiek der Verenigde Nederlanden gelijke burgerrechten. Een van de gevolgen hiervan was dat Joden zich overal vrij konden vestigen. Hierdoor ontstonden aan het begin van de 19^e eeuw veel nieuwe Joodse gemeenten. Rond 1885 bereikte het Joodse leven in de mediene zijn hoogtepunt. Daarna nam het ledenaantal vooral in kleinere plaatsen vrijwel overal af. Alleen in de plaatsen die een duidelijke industriële ontwikkeling doormaakten bleef een bloeiend Joods leven bestaan. In het verzuilde Nederland van eind 19^de en begin 20^ste eeuw ontstond ook een Joods verenigingsleven, vaak gebaseerd op politieke of culturele gronden.

In het begin van  de twintigste eeuw raakten veel kleine Joodse gemeenschappen hun zelfstandigheid kwijt of werden opgeheven. Amsterdam werd zo steeds meer het zwaartepunt van Joods Nederland. Vervolgens heeft de Tweede Wereldoorlog het Joodse leven in de mediene zware klappen toegebracht. Veel gemeenschappen konden na de oorlog niet meer bestaan. Ook in de naoorlogse jaren vertrokken veel Joden uit de Mediene naar Amsterdam of emigreerden naar Israel of andere landen.

Van de synagogen die deelnemen aan het Syneon-overleg zijn een aantal al voor de Tweede Wereldoorlog gesloten. Anderen verloren hun religieuze functie vlak na de oorlog. Op dit moment vinden nog in zes deelnemende synagogen regelmatig gebedsdiensten en viering van Joodse feestdagen plaats.